به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، طی این سال‌ها هزینه‌های بسیاری برای خودروساز شدن انجام شده اما در نهایت در وضعیتی مانند تحریم است که مشخص می‌شود آیا واقعا خودروساز هستیم یا همچنان در برخی از قطعات استراتژیک وابسته به خارج هستیم؟ همین وابستگی باعث شده تا به قول خودروسازان در ماه‌های گذشته با انباشت خودروهای ناقص در پارکینگ آن‌ها مواجه شویم. موردی که بحث احتکار را از سوی خودروسازان نیز مطرح کرد. به‌نظر می‌رسد رویکرد اصلی و اساسی برای خودروساز شدن در کشورمان اشتباه است. چرا که سرمایه‌گذاری اصلی در کشور ما و هزینه اصلی برای مرحله آخر یعنی خودروسازی انجام می‌شود و به مراحل پایین دستی توجهی نمی‌شود.
همین سرمایه‌گذاری اشتباه سبب شده تا حتی قطعه‌سازان به عنوان صنایع پایین‌دستی نیز طی این سال‌ها آنطور که باید برای ایجاد تحول و کسب تکنولوژی جدید سرمایه‌گذاری نکنند. تا زمانی که خودروهای قدیمی به تولید خود ادامه می‌دهند، انگیزه‌ای برای تغییر و کسب تکنولوژی جدید باقی نمی‌ماند. حتی در این شرایط برای تغییرات کوچک در خودروهای قدیمی هم با مقاومت از سوی برخی تولیدکنندگان مواجه می‌شویم. به این ترتیب ساخت پلت‌فرم‌های جدید و اختصاصی هم از سوی خودروسازان چاره کار نخواهد بود. چراکه وقتی در صنایع پایین‌دستی مانند قطعه‌سازی و قبل از آن‌ها صنایعی که مواداولیه مورد نیاز صنعت خودرو و قطعه را تامین و تولید می‌کنند، دچار مشکل و اصولا ضعف تکنولوژی هستیم، نمی‌توانیم به فکر تولید محصولات جدید باشیم.
چالش خودروسازشدن با زیرساخت‌های قطعه‌سازی
به‌نظر می‌رسد اقدامات تقویتی و سرمایه‌گذاری اصلی باید به سمت صنایع قطعه‌سازی و صنایع تامین مواداولیه سرازیر شود. چرا که سال‌ها سرمایه‌گذاری و کمک به صنعت خودرو همچنان بی‌نتیجه مانده است. بحث خودکفایی در صنعت خودرو و بی‌نیاز شدن کامل از کشورهای دیگر نیز تقریبا محال است و با وجود شرایط تحریم هم نمی‌توان امیدوار به همکاری با شرکت‌های بزرگ دنیا بود.
حمیدرضا مقدم، کارشناس صنعت و بازار خودرو در خصوص بحث پلت‌فرم‌های داخلی و اینکه با فعالیت این پلت‌فرم‌ها تا چه اندازه می‌توان امیدوار بود که صنعت خودرو به خودکفایی نسبی دست پیدا کند، می‌گوید: «استراتژی درستی که در سال‌های گذشته بر آن تاکید می‌شد اما حالا به فراموشی سپرده شده است، بحث سرمایه‌گذاری در قطعه‌سازی کشور بود و نه در صنعت خودرو.» وی با بیان اینکه استراتژی مناسبی که در سال‌های ابتدایی بعد از جنگ برای صنعت خودرو طرحریزی شده بود، با تاکید بر نقش قطعه‌سازان بود، می‌افزاید: «یعنی ما در زنجیره ارزش، باید ظرفیت‌ها را به سمت قطعه‌سازی هدایت کنیم. مثلا پلت‌فرم‌های مناسب و به روز خارجی را وارد کنیم و به قطعه‌سازان داخلی سفارش ساخت قطعات را بدهیم. به این صورت عملا خودروساز خواهیم شد، البته با زیرساخت‌های قطعه‌سازی.»
تقویت قطعه‌سازی؛ پیششرط ورود به پلت‌فرم‌های اختصاصی
این کارشناس صنعت خودرو معتقد است درحالحاضر شرایط کاملا عکس سال‌های قبل شده و استراتژی خودروسازان بر خودروها و مشارکت‌های خارجی بنا شده است و درحالحاضر اصولا رابطه مناسبی بین قطعه‌ساز و خودروساز وجود ندارد. ضمن اینکه به دلیل معوقات مالی بسیار بالایی که قطعه‌سازان از خودروسازان طلب دارند، وضعیت برای ادامه تولید قطعه‌سازان مناسب نیست. مقدم همچنین با بیان اینکه پلت‌فرم‌های داخلی هم به همین سرنوشت گرفتار خواهند شد، اظهار می‌کند: «قطعات پلت‌فرم‌های داخلی هم باید توسط قطعه‌سازان داخلی تامین شود. یعنی این پلت‌فرم‌های شبکه‌ای نقدینگی را به خود جذب خواهد کرد. درواقع خودروسازان نقدینگی شبکه بانکی و قطعه‌سازان را به خودشان جذب کرده‌اند و همین امر منجر به شرایط بدی شده‌است.» وی تاکید می‌کند: «اگر بحث توسعه پلت‌فرم‌های داخلی با همان رویکرد جذب نقدینگی از قطعه‌سازی باشد، موفق نخواهد بود و با شکست مواجه خواهد شد. چرا که از یک سو قطعه‌سازان باید هم قطعه را تولید کنند، هم تکنولوژی را ارتقا دهند و هم خودشان را به روز کنند و از طرف دیگر هزینه این موارد را هم خودشان باید تامین کنند. هیچ شبکه مالی برای حمایت از قطعه‌سازان وجود ندارد و این صنعت با 23درصد سود، نقدینگی به‌دست می‌آورد. در این شرایط توسعه پلت‌فرم‌های داخلی هم اقتصادی نخواهد بود و شکست می‌خورد.» بنابراین باید سرمایه‌گذاری در پایه انجام شود و بهجای این همه کمک به صنعت خودرو باید در دیگر صنایع مانند قطعه‌سازی سرمایه‌گذاری شکل بگیرد. درحالحاضر بحث آزادسازی قیمت خودرو مطرح است اما درخصوص درآمدهایی که نصیب دولت می‌شود برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی وجود ندارد. دولت و وزارت صنعت و خودروسازان باید برنامه خود را برای بعد از آزادسازی قیمت‌ها و ورود پلت‌فرم‌های اختصاصی خود، ارائه دهند در غیر این صورت طرح آزادسازی قیمت‌ها و ورود پلت‌فرم‌های اختصاصی بدون تقویت صنایع پایین‌دستی با شکست روبه‌رو خواهد شد.
