پشت پرده غذاهای ارزان‌ قیمتی که در سطح شهر عرضه می‌شوند

اگر هم گذارتان به خیابان پامنار، پانزده خرداد یا شوش افتاده باشد، حتما مردان یا زنانی را دیده‌اید که گوشه‌ای از خیابان نشسته‌اند و خورشت قیمه و قرمه به اصطلاح خانگی می‌فروشند؛ 4‌هزار تومان، 5‌هزار تومان.
یک حساب کتاب ساده به ما نشان می‌دهد که قیمت تمام‌شده هیچ پرس غذایی، 5‌هزار تومان نیست! در کمترین حالت، یک پیتزای معمولی بین 11 تا 13‌هزار تومان قیمت دارد و این درحالی است که این روزها خیابان‌های شهر پر شده از اغذیه‌فروشانی که پیتزای 5‌هزار تومانی و 8‌هزار تومانی می‌فروشند.
محمدحسین عزیزی، رئیس انجمن علوم و صنایع غذایی ایران می‌گوید: نظارت بر کیفیت غذاها تا زمانی که به صورت فرآورده‌های خام هستند، برعهده سازمان دامپزشکی است اما زمانی که غذا به صورت فرآوری شده درآمد دستگاه‌های دیگر مانند سازمان استاندارد و وزارت بهداشت وظیفه نظارت بر کیفیت غذا را برعهده دارند. به صورت جزیی‌تر، معاونت بهداشتی وزارتخانه مسئول رسیدگی به اوضاع اغذیه‌فروشان و رستوران‌ها و کیفیت غذای ارایه‌شده توسط آنهاست.
او ادامه می‌دهد: درحال حاضر نظارت به‌طور کامل انجام نمی‌شود که اگر می‌شد، پای کالباس 4‌هزار تومانی اصلا به بازار باز نمی‌شد تا توسط فروشنده استفاده شود. اگر نظارت به‌طور کامل روی اغذیه‌فروشی‌ها انجام می‌شد، هیچ ماده بی‌کیفیت، بدون مجوز و بدون استاندارد حتی به مرحله تولید نمی‌رسید.
ناصر حسینی‌تبریزی، رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت هم توضیح می‌دهد: اگر همه واحدهای صنفی مجاز بوده و از ما مجوز دریافت می‌کردند، به این مشکلات برنمی‌خوردیم. امروز شاهد فعالیت شمار قابل ملاحظه‌ای از واحدهای صنفی خارج از نظر اتحادیه هستیم که غذاهایی دست مردم می‌دهند که استانداردهای لازم را ندارند و موجب بیماری‌های متعددی می‌شوند.

در چلوخورشت 5‌هزار تومانی چه خبر است؟
در هر پرس چلوخورشت باید حداقل 70گرم گوشت گوساله یا 100گرم گوشت گوسفند و 150گرم برنج خشک استفاده شود. حسینی‌تبریزی با بیان این موضوع  می‌گوید: وقتی کنار خیابان، با قیمت‌های عجیب غذا می‌فروشند، انتظار ندارید که در آن بیشتر از 20گرم گوشت استفاده شود؟ البته برنج‌هایی هم که در این نوع خورشت‌های ارزان‌قیمت استفاده می‌شود، از نوع برنج هندی با نازل‌ترین کیفیت است.

پرواضح است که با توجه به این استانداردها و قیمت 41‌هزار و 800 تومانی گوشت گوساله، در هر پرس غذا 2‌هزار و 900 تومان گوشت استفاده می‌شود. برنج ایرانی، هم که حداقل کیلویی 15‌هزار تومان است. برنج نیم‌دانه مرغوب کیلویی بین 5 تا 7‌هزار تومان قیمت دارد. اگر 150گرم برنج حتی نیم‌دانه در یک پرس غذا استفاده شود، حدود ‌هزار و 100 تومان هم پول برنج آن می‌شود. با این اوصاف، فقط 4‌هزار تومان خرج گوشت و برنج یک پرس چلوخورشت می‌شود. این درحالی است که هنوز هزینه روغن، لپه، لوبیا، سیب‌زمینی، ظروف یک‌بار مصرف و… را هم محاسبه نکرده‌ایم. حالا شما بگویید در یک پرس غذای 5‌هزار تومانی از چه مواد اولیه‌ای استفاده کرده‌اند؟

پیتزای 5‌هزار تومانی چه ویژگی‌هایی دارد؟
شاید کمتر کسی واقعا بداند در پیتزای 5‌هزار تومانی چه خبر است. 100گرم قارچ ‌هزار و 150 تومان، 200 گرم پپرونی، 4‌هزار و 500 تومان، 100 گرم انواع مختلف پنیرپیتزا، 4‌هزار و 800 تومان، خمیر پیتزا در کمترین حالت 500 تومان و زیتون 300 تومان، قیمت مواد اولیه یک پیتزا متوسط است. در واقع یک پیتزا در کمترین حالت 11‌هزار و 500 تومان تمام می‌شود. تعزیرات سود منطقی و معقول را 20‌درصد برای یک پیتزا اعلام کرده و این به این معناست که کف قیمت یک پیتزای باکیفیت باید 13‌هزار تومان باشد.

یک فروشنده می‌گوید؛ در یک پیتزا از کالباس 40‌درصد گوشت استفاده می‌کند که قیمت خرید این کالباس 4‌هزار تومان است. مشکوک نیست؟!
کالباس 40‌درصد یعنی در هر کیلو کالباس، 400گرم گوشت استفاده شده باشد. گوشت را حتی اگر کیلویی 38‌هزار تومان در نظر بگیریم، یک کیلو کالباس 40درصد، 15‌هزار تومان است. با این اوصاف فکر می‌کنید کالباس کیلویی 4‌هزار تومان از چه ساخته شده است؟
پیتزاهای 4‌هزار تومانی تنها خمیر خوبی دارند و خمیر هزینه زیادی ندارد و کالباس مورد استفاده در این‌گونه پیتزاها حداقل حجم را دارد و بدون مزه است.

مواد اولیه چلوکباب 4‌هزار تومانی سنگدان مرغ و شکمبه است
کباب کوبیده می‌تواند ناسالم‌ترین غذایی باشد که بیرون از خانه و با قیمت پایین تهیه می‌کنید. رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت استاندارد وزنی یک سیخ کباب کوبیده را 170گرم اعلام کرده و توضیح می‌دهد: مردم باید از واحدی کباب تهیه کنند که حتما پروانه کسب داشته باشد.

هر مغازه بسته به ارباب رجوعی که دارد، گوشت گوسفندی را با گوشت گوساله ترکیب می‌کند. اگر میانگین قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم گوشت استفاده شده، 30‌هزار تومان باشد، 170گرم گوشت باید حداقل 5‌هزار و 100 تومان تمام شود. این درحالی است که قیمت 150گرم برنج، پیاز، روغن، نان، گوجه و ظرف یک‌بار مصرف را حساب نکرده‌ایم.

دل و جگر را با خیال راحت‌تر بخورید
دل و جگر، اوضاع بهتری دارد. غلامحسین شیرازی، رئیس اتحادیه فروشندگان دل، جگر و قلوه  می‌گوید: دل و جگر با کیفیت پایین عرضه نمی‌شود. گوشت استفاده شده در یک سیخ دل یا جگر گوسفندی یا گاوی است و طبق استاندارد اتحادیه هر سیخ گوشت اگر گاوی باشد، 25گرم بوده و حدود 2‌هزار و 200 تومان و اگر گوسفندی باشد، 2‌هزار و 800 تومان قیمت دارد. به نظر می‌رسد دل و جگر را مردم می‌توانند با اطمینان خاطر بیشتری مصرف کنند، چراکه امکان تقلب و کم‌فروشی در آن وجود ندارد، مگر این‌که این اقلام آلوده به بیماری یا انواع کیست و انگل باشد و با قیمت نازل‌تری از کشتارگاه‌ها تهیه شده باشد.