به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت ، کارشناسان معتقدند برای این که بدانیم سیستم مالیاتی کارآمد هست یا خیر یا به زبانی دیگر برای سنجش ملاک کارآمدی یک سیستم مالیاتی، باید ببینیم عدالت اجتماعی رعایت می شود یا خیر. بدین ترتیب اگر کارآمدی نظام مالیاتی که همان برقراری عدالت مالیاتی است، بتواند از صاحبان درآمدهای بیشتر مبالغ متناسبی را دریافت کند، اعتقاد مردم به نظام مالیاتی بیشتر شده و آن ها دیگر با آرامش خاطر به پرداخت مالیات اقدام می کنند.
بنابراین نظام مالیاتی که در پی عدالت مالیاتی و اقتصادی است، باید به گونه ایی طراحی شود که از حداقل ابهام برخوردار بوده و مانع فرارمالیاتی فعالان اقتصادی شود. در عین حال نظام مالیاتی باید با به روز و کارآمد کردن خود، تلاش در شناسایی درآمدهای پنهان کرده تا اقتصاد از حالت زیر زمینی خارج شده و در قبال گرفتن مالیات کمتر از تولیدکنندگان در مقایسه بازرگانان، تولید تشویق شود. باید نظام مالیاتی به سمتی پیش برود که از بسیاری از دانه درشت ها یا به عبارتی از کسانی که دارای درآمدهای نجومی و هنگفت هستند، بر اساس قانون مالیات گرفته شود.
وقتی از صاحبان درآمدهای کلان مالیات گرفته شود و این کار را به نسبت قدرت مالی آن ها در هر سال تداوم بخشید، در واقع بخشی از قدرت خرید صاحبان درآمدهای بالا را از آن ها گرفته اید. با این کار فاصله آن ها نسبت به مردم کم درآمد کمتر شده و این امر گامی در جهت عدالت اجتماعی است. در برخی از کشورها مالیات ثروتمندان آن قدر تصاعدی بالا می رود که در پاره ای از مواقع تا 90 درصد عواید آنان باید به صورت مالیات به دولت پرداخت شود این یعنی اهرمی به نام مالیات در خدمت عدالت اجتماعی. از سوی دیگر، پولی که دولت از ثروتمندان به عنوان مالیات دریافت می کند در یک روند درست مالی، وارد زندگی گروه های کم درآمد می شود تا سطح معیشت آن ها را بهبود بخشد.
در بیشتر کشورهای پیشرفته جهان، سیستم پولی از طریق نظام مالیاتی است که شفاف می شود، چون طراحی نظام مالیاتی به گونه ایی است که هر نقل و انتقال پول در آن منعکس می شود و سامان دهی و اصلاح امکان پذیر می شود. اگر نظام مالیاتی پیشرفته ایی مستقر شود و شفافیت در سیستم پولی مستقر شود، عده ایی از این مسئله ضرر می کنند. این موضوع مهم ترین مساله ایی است که باعث می شود افرادی که به نوعی با تصمیم سازان کشور در ارتباط هستند، با این اتفاق مخالفت کنند و اجازه ندهند سیستم پیشرفته مالیاتی در کشور شکل بگیرد. در بسیاری از کشورهای جهان به محض این که برای خرید هر چیزی مراجعه کنید، خود به خود به سیستم مالیاتی معرفی می شوید و داده های خرید و فروش شما ثبت می شود. در چارچوب این داده ها است که ثروتمندان شناسایی، شکل گیری جریان های پولی آشکار و نیز سیستم قادر به واکنش می شود.
بسیاری از اختلاس ها، رشوه ها، گران فروشی ها، سوء استفاده ها و سایر تخلفات در کشورهای اروپایی، به وسیله ی همین خصیصه نظام مالیاتی کشف می شود. نظام سنتی مالیاتی کشور ما به گونه ایی طراحی شده و اجرا می شود که راه های فرار مالیاتی بسیاری برای فعالان اقتصادی و در نتیجه بی عدالتی مالیاتی در اقتصاد را فراهم می کند. به همین دلیل است که سازمان امورمالیاتی کشور با جدیت درصدد اصلاح این سیستم است. با اجرای طرح جامع مالیاتی، شبکه مالیاتی جامعی مستقر خواهد شد که به وسیله آن بسیاری از حلقه های زنجیره مبادلات اقتصادی که از نظارت سیستم مالیاتی خارج هستند، شناسایی و از فرار مالیاتی مودیان جلوگیری خواهد شد. هم چنین سیستم مالیات بر ارزش افزوده تحولی بزرگ در نظام مالیاتی کشور و تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی سیستم مالیات بر درآمد ، بوجود می آورد.
