بانک و صنعت ، هنگامی که در سطح جامعه با رشد نقدینگی مواجه می شویم دولت می تواند با افزایش نرخ های مالیاتی موجبات کاهش نقدینگی و تورم را فراهم آورد و اگر رکود و کم تحرکی و عدم رونق اقتصادی را در اقتصاد شاهد باشیم مسئولان می توانند با کاهش نرخ های مالیاتی شکوفایی اقتصاد را به جامعه برگردانند.
هر گونه تلاش قانونی یا غیر قانونی به منظور طفره رفتن از پرداخت مالیات یا کمتر پرداخت نمودن آن به هر شیوه که انجام شود فرار مالیاتی گفته می شود.
اصطلاح فرار مالیاتی در رابطه با ترتیبات غیر قانونی اتخاذ شده جهت اختفا درآمد یا نادیده گرفتن بدهی مالیاتی به کار می رود و به این معنی است که مودی کمتر از میزانی که قانونا موظف است مالیات پرداخت نماید.
مالیات بر ارزش افزوده مالیات غیر مستقیمی است که مصرف کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید اجناس و خدمات می‌پردازد و دریافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند.
در اجرای مالیات بر ارزش افزوده، مودیان برای استفاده از اعتبار مالیاتی، ملزم به ارائه فاکتور هستند که این امر زمینه‌ای برای برآورد میزان معاملات و حجم مبادلات بنگاه‌های اقتصادی در تولید ناخالص ملی خواهد بود. از آن جا که فاکتورها در هر یک از مراحل مختلف مبادله باید با یکدیگر مطابقت داشته باشند، نظامی خود کنترلی در جریان فعالیت‌های اقتصادی از تولید تا مصرف ایجاد می‌شود، به این ترتیب اندازه بازار زیرزمینی و فعالیت‌های غیررسمی اقتصادی و پنهانی و تخلف و فرار مالیاتی به حداقل می‌رسد.
مالیات بر ارزش افزوده، به دلیل برخورداری از فرار مالیاتی پایین و کمتر بودن نرخ آن در مقایسه با سایر مالیات ها با پایه محدود، منبع درآمد مطمئنی را برای دولت ایجاد می کند. از طرفی دیگر چون عدم پرداخت مالیات از جانب فروشنده، پای خریدار کالای او را برای منظور کردن مالیات متعلقه به میان می کشاند، منافع یک طرف، زیان طرف دیگر را موجب می شود و در صورت موثر بودن نظام کنترل، فرار مالیاتی به حداقل کاهش می یابد.
در سیستم مالیات بر ارزش افزوده، زنجیره تولید از نقطه شروع تا مرحله تکمیل نهایی و فروش کالا و خدمات، قابل ردیابی است. چنانچه در یکی از مراحل زنجیره تولید، مالیات ارزش افزوده کالا و خدمات پرداخت نشود، به آسانی قابل شناسایی است بنابراین احتمال عدم وصول مالیات بر ارزش افزوده در این سیستم به حداقل می‌رسد.
استقرار فرهنگ مالیاتی را می توان به عنوان یکی دیگر از اثرات مهم مالیات بر ارزش افزوده در نظام اقتصادی کشور نام برد. رشد و توسعه فرهنگ مالیاتی افراد جامعه و ممانعت از فرار مالیاتی می‌تواند دولت و مجلس شورای اسلامی را در رسیدن به اهداف مالیاتی یاری رساند . شفاف‌سازی اطلاعات مالی و حسابداری در سیستم مالیات بر ارزش افزوده ،زمینه را برای استقرار فرهنگ مالیاتی در جامعه فراهم می‌آورد.
می توان گفت اجرای نظام نوین مالیات بر ارزش افزوده، می‌تواند شفافیت لازم را در شکل‌گیری ارزش افزودة کالا و خدمات ایجاد کند و حجم مبادلات بنگاه‌های اقتصادی را از تولید ناخالص ملی مشخص سازد و بدین ترتیب امکان وصول درآمد مالیاتی را با توجه به حجم واقعی مبادلات فراهم می‌آورد و با افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق اثر بخشی مستقیم در سهم مالیات بر ارزش افزوده و نیز کمک به وصول مالیات بر درآمد واقعی، زمینة کاهش فرار مالیاتی را ایجاد می‌کند.
سازمان امور مالیاتی کشور
