به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، این در حالی است که قانون تحریم ایران (Iran Sanction Act) یا ISA نام طرح پیشنهادی سناتور آلفونسو داماتو در مجلس سنای امریکاست که در سال 1375 شمسی با هدف تحریم بخش انرژی و صنعت نفت ایران به تصویب و به امضای رییس‌جمهوری وقت آن، بیل کلینتون رسید و به قانون داماتو مشهور شد و قرار بود در 2016 میلادی (1395 شمسی) به پایان برسد اما بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است. وقتی شرکت هلندی- انگلیسی رویال داچ شل بلافاصله پس از تمدید تحریم‌های کنگره امریکا موسوم به «ایسا» با شرکت ملی نفت ایران تفاهمنامه همکاری امضا می‌کند نشان می‌دهد که واشنگتن در صورت نقض برجام همراهی متحدان سنتی‌اش را در پی نخواهد داشت. بسیاری معتقدند امریکا نمی‌تواند نقض برجام کند چرا که هنوز یک ماه تا تغییر دولت این کشور باقی است و در صورتی که کنگره برنامه‌ای برای لغو برجام در سر داشته باشد ازسوی اوباما وتو خواهد شد؛ بی‌تردید حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نیز به پشت‌گرمی این مسئله است.
مهم‌ترین استدلال طرف امریکایی در این باره این است که تعهد منطق برجام این نبوده است که قانون جدیدی وضع نشود، بلکه تعهد منطق برجام این بوده که هر قانونی که وضع شد، تحریم‌های مرتبط با برجام را شناسایی کرده و براساس اختیارهایی که رییس‌جمهوری امریکا دارد آنها را متوقف کنند.
جغرافیای میدان‌ها
میدان نفتی آزادگان شمالی با مساحتی حدود 460 کیلومتر مربع، بخشی از میدان نفتی آزادگان است که در حدود 120 کیلومتری غرب اهواز در منطقه مرزی مشترک بین ایران و عراق در جنوب غربی کشور و به‌طور عمده در تالاب هورالهویزه واقع شده است. آزادگان شمالی با میدان مجنون عراق مشترک است. میدان نفتی یادآوران در 10 کیلومتری جنوب شرقی میدان آزادگان و در حدود 70 کیلومتری جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر در منطقه جغرافیایی کوشک و حسینیه به‌صورت شمالی- جنوبی در گستره نوار مرزی کشور عراق واقع شده که با میدان سندباد عراق مشترک است. میدان گازی کیش نیز در جزیره کیش (واقع در آب‌های خلیج‌فارس) در جنوب غربی بندر لنگه تا شمال غربی جزیره سیری، در جوار جزایر هندورابی و در شرق جزیره لاوان قرار دارد و پس از میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی خلیج‌فارس به شمار می‌رود. فاز نخست طرح توسعه این میدان با هدف تولید روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز در روز در حال اجراست. مدیرعامل شرکت ملی نفت چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه مراسم امضای تفاهمنامه مطالعه میدان‌های یادآوران، آزادگان و کیش، میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت هلندی - انگلیسی شل، در جمع خبرنگاران، درباره بازگشت تحریم‌ها و تاثیر آن بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی در این میادین گفت: اگر بنا به تاثیرپذیری منفی بود، امروز چنین تفاهمنامه‌ای امضا نمی‌شد.
شرکت‌های بین‌المللی در توسعه میادین
با این همه ایران در حوزه سیاست بین‌الملل با قدرت شرکت‌های بزرگ اروپایی در میادین نفتی خود قدرتنمایی می‌کند، در همین راستا چهارشنبه گذشته تفاهمنامه‌ای بین شرکت ملی نفت ایران و شل برای توسعه سه میدان نفتی به امضا رسید که در این تفاهمنامه طرح مطالعه توسعه سه میدان آزادگان، یادآوران و کیش به شل واگذار شد. در حالی این طرح به شل سپرده شد که قرار است طرح توسعه میادین به صورت مناقصه به شرکت‌ها واگذار شود. مدیرعامل شرکت ملی نفت تصریح کرد که سپردن مطالعات میدان‌ها به شرکت‌ها، نفی برگزاری مناقصه نیست و در واگذاری مطالعه میدان‌ها محدودیتی وجود ندارد و تا قبل از برگزاری مناقصه یک میدان، امکان امضای تفاهمنامه برای مطالعه وجود دارد. علی کاردر در حالی از زمان نخستین مناقصه در میدان آزادگان در دی‌ماه امسال خبر داد که شرکت‌های داخلی را نیز از شرکت‌کنندگان این مناقصه خواند، البته در صورتی که بتوانند شریک خارجی توانمندی معرفی کرده و امکان جذب سرمایه و انتقال فناوری را فراهم کنند این در حالی است که شرکت ملی نفت در تفاهمنامه‌ای که با شل امضا کرده دیگر به رقم 5/5درصد قانع نیست و رقم بالاتری را خواستار است. با وجود اینکه قرار شده است که توسعه میدان یادآوران را کنسرسیومی از شرکت‌های بین‌المللی و داخلی عهده‌دار شوند، مناقصه تعیین‌کننده نهایی تکلیف میدان‌هاست. این موضوع نشان می‌دهد شل به این دلیل جزو اولویت‌های وزارت نفت است که سابقه همکاری در میدان مشترک مجنون عراق را دارد. معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر ضرورت افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفتی کشور گفت: ضریب بازیافت 5/5 تا 6درصدی در میدان‌های بزرگی مانند آزادگان و یادآوران برای این شرکت قابل قبول نیست. غلامرضا منوچهری نیز در مراسم امضای تفاهمنامه شرکت ملی نفت ایران با شرکت هلندی - انگلیسی شل گفت: پس از رفع تحریم‌ها، شرکت ملی نفت ایران توانست به خوبی ظرفیت‌های خود را بازیابی کند به‌طوری که هم‌اکنون تولید روزانه نفت خام ایران به حدود 4میلیون بشکه در روز رسیده است.
به گفته معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران، با توجه به حجم عظیم ذخایر هیدروکربوری موجود در ایران، صنعت نفت ما نیازمند سرمایه‌گذاری‌های گسترده بوده و نیاز به سرمایه‌گذاری بین‌المللی برای رسیدن به اهداف پیش‌بینی شده اجتناب‌ناپذیر است. منوچهری با بیان اینکه در دوران پسابرجام شرکت‌های بین‌المللی زیادی از همکاری با شرکت ملی نفت ایران استقبال کردند، عنوان کرد: تاکنون 15 تفاهمنامه با شرکت‌های بین‌المللی امضا کردیم و با 12 شرکت دیگر نیز در حال مذاکره‌ایم که برخی از این تفاهمنامه‌ها مانند فاز 11 پارس جنوبی در قالب موافقتنامه اصولی (HOA) پیش رفتند. منوچهری با اشاره به ذخایر نفت در میدان‌های یادآوران و آزادگان که بین 65 تا 67میلیارد بشکه است و ضریب بازیافت 5/5 تا 6درصدی که در قرارداد اولیه توسعه این میدان‌ها با شرکت‌های سی ان پی سی‌ای و سینوپک پیش‌بینی شده بود، برای چنین میدان‌های بزرگی به هیچ عنوان قابل قبول نیست، تصریح کرد: با توجه به افق 20ساله که برای توسعه این میدان‌ها در نظر داریم انتظار این است که شرکت شل پیشنهاد خود را برای تولید تجمعی و دستیابی به ضریب بازیافت بالاتر در این میدان‌ها به شرکت ملی نفت ایران ارائه دهد؛ این امر بدون شک بسیار سرمایه‌بر است و نیاز به فناوری‌های نوین دارد.
افزایش ضریب بازیافت
اما فناوری شل و آشنایی این شرکت به مخازن این میادین نفتی در خاک عراق موجب شده در اولویت‌بندی شرکت‌هایی باشد که بدون مناقصه در طرح مطالعاتی توسعه میدان حضور داشته و نقشه راه توسعه آن را تدوین کند. در این باره معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه شرکت شل از بزرگترین شرکت‌های نفتی دنیاست که در ایران نیز سابقه فعالیت دارد، گفت: این شرکت هم‌اکنون علاقه‌مند به فعالیت در بخش‌های بالادست و پایین‌دست صنعت نفت ایران است. منوچهری افزود: با توجه به اینکه درباره این میدان‌ها (آزادگان، یادآوران و کیش) با دیگر شرکت‌های خارجی نیز مذاکراتی انجام و تفاهمنامه‌هایی نیز امضا شده است، شرکت ملی نفت ایران پس از دریافت پیشنهاد طرح توسعه این 3 میدان از سوی شرکت شل بر اساس مطالعات دریافتی از این میدان‌ها تصمیم‌گیری خواهد کرد که به مناقصه گذاشته و یا برای مطالعه به این شرکت واگذار شود. معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت متوسط ضریب بازیافت میدان‌های نفتی ایران را بین 25 تا 27درصد عنوان کرد و گفت: این رقم در ایران نسبت به دیگر کشورها پایین‌تر است و از آنجا که هر یک درصد افزایش ضریب بازیافت صدها میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی می‌کند، بنابراین این مهم باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد. وی خاطرنشان کرد: اولویت شرکت ملی نفت ایران توسعه میدان‌های مشترک و افزایش ضریب بازیافت نفت در میدان‌های قدیمی است.
گسترش روابط ایران و انگلیس
در این بین واکنش مدیرعامل شل و سفیران انگلیس و هلند در مقابل پرسش‌های خبرنگاران جالب است. در این مراسم معاون مدیرعامل شل گفت: بازار جهانی نفت چشم‌انتظار بازگشت ایران به عرصه بین‌المللی بود. هانس نایکمپ تاکید کرد: اما این به تنهایی برای بهره‌برداری حداکثری ایران از میدان‌های نفتی خود کافی نیست، زیرا افزایش ضریب بازیافت پس از ضرورت انجام عملیات اکتشافی و توانمندسازی در حوزه میعانات گازی موضوعی بسیار مهم و اساسی در روند پیشرفت و افزایش تولید کشور ایران است. وی افزود: شرکت شل با دارا بودن بالاترین توانمندی در حوزه توسعه میدان‌های نفتی و گازی و همچنین تجربیات چشمگیر در منطقه خاورمیانه آماده به اشتراک گذاشتن فناوری و دستاوردهای خود با شرکت ملی نفت ایران است. نایکمپ با بیان اینکه شل تا امروز در پروژه‌های پیچیده‌ای اقدام به فعالیت کرده که هر کدام از آنها در زمره همکاری‌های بلندمدت قرار می‌گیرند، افزود: به بیانی دیگر زمانی که شل به عرصه توسعه انرژی کشوری ورود می‌کند، خواهان فعالیت‌های بلندمدت در آن کشور خواهد بود و فعالیت‌های ما دارای تاثیری مثبت بر اشتغالزایی، علم و فناوری، سطوح مهارتی و توسعه جوامع مرتبط با این فعالیت خواهد بود، به طوری که تاثیری شگرف و فراتر از افزایش درآمدهای کشور به جای خواهد گذاشت. وی همچنین نسبت به همکاری سازنده و بلندمدت با شرکت ملی نفت ایران ابراز امیدواری کرد. سفیر انگلیس نیز در این مراسم با بیان اینکه کشور مطبوعش از اجرای برجام و گسترش روابط تجاری با ایران حمایت می‌کند، تصریح کرد: موضع من، موضع دولت انگلستان است و ما با قدرت از اجرای برجام و گسترش روابط تجاری با ایران حمایت می‌کنیم. نیکلاس هاپتون خبر از حضور یک هیات تجاری متشکل از نمایندگان شرکت‌های نفت و گاز و شرکت‌های معدنی در تهران داد و افزود: من امروز در این مراسم حضور یافتم تا تاکید کنم که با قاطعیت از روابط تجاری تهران - لندن حمایت می‌کنم و پیامی با مضمون حمایت از تجارت با تهران را به هلند نیز می‌فرستم. وی در پایان اظهار امیدواری کرد با رفع مشکلات و موانع بانکی و مالی، تبادلات ایران با جهان و به ویژه انگلیس افزایش یابد.
منبع:صمت
