رشد دو برابری حفاری در 4 سال گذشته/ افزایش بی سابقه ژئوفیزیک هوایی به 520 هزارکیلومتر خطی

 بر اساس آماردفتر بهره برداری معدن تا پایان سال 95 ،10هزار و 229 معدن در کشور وجودداشته است که 5 هزار و939 واحد آن فعال و4هزار و 107 واحد غیر فعال و 183واحد آن در حال تجهیز است.

 

سالانه 48 میلیارد تن ذخیره معدنی از این معادن استخراج شده که 15 درصد از ذخایر معدنی دنیا را به خود اختصاص داده‌ و عمده آن سنگ‌های ساختمانی هستند .اما علی رقم داشتن معادن گسترده در ایران ، به گفته کارشناسان تنها کمتر از 20 درصد از آن کشف شده و بیش از 80 درصد از این معادن هنوز به صورت ذخایر معدنی مخفی وجود دارد.

 

یکی از فناوری‌های نوین برای انجام مطالعات اکتشافی زمین شناسی که به کمک آن می‌توان به اطلاعات با ارزشی در مورد ساختارها و توده‌های پنهان زیرسطح زمین دست یافت ژئوفیزیک هوایی است که برای رفع ابهامات زمین‌شناسی به‌ویژه در راستای اکتشاف مواد معدنی، نفتی و تعیین ساختارها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

با کمک این فناوری می‌توان عواملی که سبب ایجاد ساختارهای اصلی و نیز تشکیل کانه‌های معدنی شده،اما از دید زمین‌شناس و یا گروه‌های اکتشافات معدنی پنهان مانده‌اند را به‌راحتی شناسایی کرد. برای نمونه، تعیین محل و ژرفای توده‌های نفوذی مدفونی که نقش اساسی در تشکیل دگرسانی‎های هیدروترمال دارند، تعیین شکستگی‎های بزرگ و ژرف ناحیه‌ای که می‌توانند در تشکیل و یا جایگزینی کانسارها نقش مهمی داشته باشند،با اجرای پروژه‌های ژئوفیزیک هوایی امکان‌پذیر خواهد بود. 

 

سابقه ژئوفیزیک هوایی در ایران به حدود 35 تا 40 سال قبل باز می گردد.بعنوان اولین پروژه، برداشت داده های مغناطیس هوایی کل ایران با فاصله خطوط پرواز 7.5 کیلومتر طی همکاری مشترک شرکت خارجی ایروسرویس و سازمان زمین شناسی کشور بین سالهای 1355 تا 1357 به انجام رسید.داده های مزبور اطلاعات بسیار خوبی در مورد پی سنگ ایران و نیز ساختارهای بزرگ و عمیق  ناحیه ای در پوسته قاره ای ایران در اختیار قرار می دادند که برداشت آنها به نوبه خود نقطه عطفی در مطالعات زمین شناسی تحت الارضی کشور به حساب می آمد.

مدیرکل دفتر امور اکتشافات وزارت صنعت ،معدن و تجارت از کمک ژئوفیزیک هوایی به اکتشاف و تغییر تکنولوژی کشف معادن در ایران خبر داد وگفت: از شش گروه مواد معدنی تقسیم بندی شده در ایران چهار گروه روباز و در سطح زمین بوده و دو گروه زیرزمینی شامل مواد معدنی فلزی ،ذغال سنگ و مواد معدنی غیر فلزی غالبا  در سطح زمین رخنمون زیادی ندارند و در اکثر مواقع  از طریق روش های ژئوفیزیک قابل شناسایی هستند.

اسدالله کشاورز با اشاره به  پیشرفت اکتشاف 4سال اخیر نسبت به گذشته افزود: در گذشته بیشتر اکتشاف های ما در میانگین عمق حداکثر 50 متری انجام می شد که این میزان اکنون به حدود 100 متر افزایش یافته است و حتی به حفاری در عمق 1800 متر نیز دست یافته ایم . 

 

به گفته وحید فتوتی معاون مدیریت ژئومتیکس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی ؛ ژئوفیزیک هوایی درکشور این دوره با پیشرفت بسیار چشمگیر ی مواجه بوده است به طوریکه از سال های80 تا 92 که تنها 220 هزار کیلومتر خطی برداشت شده بود ، در طول دولت یازدهم واز سال های 92تا 96 با افزایش 300هزار کیلومتری به 520 هزار کیلومتر خطی رسید که این میزان افزایش در طول پیدایش ژئوفیزیک در ایران بی سابقه بوده است.

 

در جایی دیگر مدیر اکتشاف شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران با اشاره به تحول حاصل از بکارگیری ژئوفیزیک در اکتشاف عمیق معادن، از رسیدن حفاری های انجام شده در 4 سال اخیر به بیش از 212 هزار متر خبر می دهد و می گوید: این در حالی است که میزان حفاری پیش از آن 102 هزار متر بوده است که به طور میانگین طی دوره 3 ساله اخیر، 52 درصد از حفاری گمانه های اکتشافی، 49 درصد از فرآیند تهیه نقشه در مقیاس های مختلف، 42 درصد ژئوفیزیک انجام شده، 44 درصد ترانشه و چاهک های حفر شده و 39 درصد مرحله نمونه برداری و آنالیز، مطابق سیاست ها و به نیابت از ایمیدرو توسط این شرکت به انجام رسیده است.

 حسام مقدم علی با عنوان  24هزار و642  متر حفاری اکتشافی در سال گذشته افزود: از این میزان ، 5 هزار و300متر در حوزه زغال سنگ، 14 هزار 321 متر در حوزه سنگ آهن و 5 هزار و21 متر در حوزه پلی متال صورت گرفت.

این میزان اکتشاف و حفاری نشان از تلاش های دولت تدبیر و امید برای دستیابی به اهداف سند چشم انداز 1404 است،تا جایی که دکتر روحانی در سخن های خود از تغییرات این حوزه اینگونه گفته است: در دولت یازدهم برای کشف معادن کار بزرگی انجام شده است، چرا که از لحاظ ژئوفیزیک هوایی، اکتشاف ما معادل کل اکتشاف 80 سال قبل بوده است. یعنی کل اکتشاف کشوراز بدو پیدایش تا کنون را تقریبا دو برابر کرده ایم.

 

 همسو با اهداف سند چشم انداز 20 ساله کشور، امید است این بخش در افق سال 1404 برپایه فناوری پیشرفته و نوآور و بالنده و آینده نگر، هم افزا در قالب شبکه ها، خوشه ها و زنجیره ها وبهره ور به جایگاه مطلوبی در منطقه دست یابد.