به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از سازمان امور مالیاتی کشور ، درگام هشتاد و هفتم، به معرفی «رهایی بانک‌ها از گرداب اموال مازاد» می‌پردازیم:
رهایی بانک‌ها از گرداب اموال مازاد
یکی از موضوعاتی که وزارت امور اقتصادی و دارایی دولت یازدهم از ابتدای روی کار آمدن برای نظم بخشی به بازار پولی بر آن تاکید کرد، خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و ارائه خدمات بانکی بوده است. در این راستا اموال بانک‌ها بررسی شده و بخشی از آن‌ها اموال مازاد شناخته شد که باید نسبت به واگذاری آن‌ها اقدام می‌کردند. لذا بانک های زیرمجموعه وزارت اقتصاد تلاش کرده اند در 3 سال گذشته به رغم وجود رکود در بازار مسکن وظیفه خود را به خوبی انجام داده و بخشی از اموال خود را واگذار کرده اند تا منابع تامین شده در خدمت توانمندسازی نظام اعتباری قرار گیرد.
اموال مازاد بانک‌ها چیست؟
بخشی از اموال مازاد بانک‌ها شامل املاک و یا کارخانه‌جاتی هستند که بانک‌ها برای توسعه شرکت‌داری خود خریده‌اند، بخشی دیگر هم املاک تملیکی هستند. به این ترتیب که این دسته شامل املاکی می‌شود که وثایق پرداخت وصول اقساط بوده ولی وام‌گیرنده اقساط خود را پرداخت نکرده، و وثیقه ارایه شده پس از طی مراحل قانونی به تملک بانک درآمده است. بر اساس اطلاعات موجود تا پایان سال 1393 بیش از 15 هزار ملک در اختیار بانک‌ها قرار داشت که این میزان تا آن مقطع 26 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شد، هر چند بعدها ارقامی بزرگتر نیز برای آن‌ها اعلام شد. بررسی‌ها نشان می‌داد برخی بانک‌ها به ویژه بانک‌های قدیمی بعضا تعداد قابل توجهی ملک با متراژهای بالا دارند که از قدیم‌الایام جزو سرمایه‌ها و دارایی‌های بانک بوده ولی خیلی از این املاک قابلیت استفاده نداشته‌اند اما چون املاک ارزشمندی به حساب می‌آمدند بانک‌ها آن املاک را در بخش سرمایه‌ای خود نگهداری کردند. نکته اینجاست که این املاک خود از عوامل شکل‌گیری دارایی‌های سمی برای بانک‌ها شده بود.
این در حالی است که بر اساس متن قانون بانکداری اسلامی، بانک‌ها به وکالت از کسانی که سرمایه خود را سپرده‌گذاری می‌کنند وجوه را به اشخاصی که نیاز به تامین مالی دارند، به صورت تسهیلات ارایه می‌کنند و آن تسهیلاتی که به صورت مطالبات معوق درمی‌آید و بانک آن را تملیک می‌کند، سپرده‌های مردم است و بانک باید با فروش اموال تملیکی، این سپرده‌ها را در جهت اعطای تسهیلات مجدد به‌کار گیرد چرا که عمده وظیفه بانک، گردش وجوه است. در همین رابطه بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای در سال 1393 به شبکه بانکی اعلام کرد با ارایه جزئیات سرمایه‌گذاری خود در بخش‌های مختلف، طی سه سال آینده هر ساله تا یک سوم از دارایی‌های خود را به فروش برسانند و با جذب نقدینگی از این محل در راستای تسهیلات‌دهی بیشتر برای رونق تولید در اقتصاد کشور اقدام کنند.
کارنامه بانک ها
بر اساس اطلاعات موجود بیشترین اموال مازاد در اختیار بانک‌های ملی، کشاورزی، صنعت و معدن، صادرات، سپه و ملت است که در ادامه روند واگذاری اموال مازاد آن‌ها و تملیک دارایی های آن‌ها را طی سال‌های 1392، 1393، 1394 و 1395 مرور می‌کنیم.
بانک ملی
بانک ملی از بانک‌هایی است که در چهار سال گذشته به صورت گسترده‌ای در جهت فروش اموال مازاد خود اقدام کرده است. همچنانکه این بانک در سال 1392 تعداد 109 فقره ملک و دارایی خود را به ارزش 97 میلیارد و 80 میلیون تومان به فروش رساند. این بانک همچنین در سال 1393 نیز 186 فقره ملک و دارایی معادل 140 میلیارد و 192 میلیون تومان از اموال مازاد خود را به فروش رساند. در سال 1394 هم فروش اموال مازاد توسط بانک ملی 184 فقره معادل 119 میلیارد و 161 میلیون تومان بوده است. در سال 1395 نیز برآوردهای اولیه نشان می‌دهد 152 فقره ملک و دارایی این بانک به ارزش 108 میلیارد و 400 میلیون تومان به فروش رسیده است.
بانک کشاورزی
بر اساس اطلاعات موجود، بانک کشاورزی نیز یکی از بانک‌هایی بوده است که در چهار سال گذشته به صورت قابل توجهی در جهت فروش اموال مازاد خود اقدام کرده است. در سال 1392 تعداد 266 فقره به ارزش 76 میلیارد تومان از اموال مازاد بانک کشاورزی بفروش رسیده است. در سال 1393 نیز تعداد 409 فقره ملک و دارایی معادل 96 میلیارد تومان بفروش رسیده است. همچنین در سال 1394 نیز تعداد 359 فقره معادل 380 میلیارد تومان از اموال مازاد از تملک بانک خارج شد. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد در سال 1395 از اموال مازاد بانک کشاورزی معادل 320 فقره به ارزش 220 میلیارد تومان بفروش رسیده است.
بانک صنعت و معدن
بانک صنعت و معدن نیز در سال 1392، به تعداد 31 فقره ملک و دارایی به ارزش 25/84 میلیارد تومان، در سال 1393 تعداد 10 فقره به ارزش 3.5 میلیارد تومان، در سال 1394 تعداد 10 فقره به ارزش 2/5 میلیارد تومان و در سال 1395 تعداد 4 فقره به ارزش چهار میلیارد تومان از اموال مازاد خود را به فروش رسانده است.
بانک سپه
یکی دیگر از بانک‌هایی که در دولت یازدهم برای فروش اموال مازاد خود به شکل گسترده‌ای اقدام کرد، بانک سپه بود. در سال 1392 این بانک 78 فقره ملک و دارایی به ارزش 105 میلیارد تومان، در سال 1393 تعداد 50 فقره از اموال خود را به ارزش 15 میلیارد تومان، در سال 1394 تعداد 69 فقره از اموال خود را به ارزش 67 میلیارد تومان و در سال 1395 از ابتدای سال تا شهریور ماه، تعداد 89 فقره از اموال خود را به ارزش 18 میلیارد تومان به فروش رساند.
بانک ملت
در سال 1392 تعداد 132 فقره ملک و دارایی به ارزش 66 میلیارد تومان، در سال 1393 تعداد 196 ملک و دارایی معادل 156 میلیارد تومان، در سال 1394 تعداد 149 فقره ملک و دارایی به ارزش 114 میلیارد تومان به فروش رسیده است. همچنین برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که در کل سال 1395 تعداد 150 فقره ملک و دارایی به ارزش 130 میلیارد تومان بفروش رسیده است.
بانک صادرات
براساس اطلاعات موجود همچنین در سال 1392، تعداد 131 ملک و دارایی به ارزش 131 میلیارد تومان، در سال 1393، 123 ملک و دارایی به ارزش 97 میلیارد تومان، در سال 1394 تعداد 96 ملک و دارایی به ارزش 65 میلیارد تومان به فروش رسیده است و برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که در کل سال 1395 تعداد 110 ملک و دارایی به ارزش 103 میلیارد تومان به فروش رسیده است.
